آهن در اشکال مختلفی تولید میشود که هرکدام دارای کاربردهای متنوعی در صنایع، از ساختمانسازی گرفته تا سازههای عظیم مانند ساخت تانک و هواپیما، میباشند. انواع آهنآلات عبارتند از: پروفیل، تیرآهن، میلگرد، ورق، نبشی و ناودانی، لوله، شمش و قراضه! با شناخت هرکدام از این محصولات میتوان در مورد کاربردهای آنها نظر داد. با شناخته شدن آهن و به منظور رفع عیوبی مثل شکننده بودن آن در حالت خالص، به مرور عناصر دیگر به آن افزوده شدند و آلیاژهای آهن را پدید آوردند. بنابراین آهن به دو صورت فولاد و چدن توسعه یافت که امروزه سهم فولاد در صنایع مختلف بالای ۹۰ درصد میباشد. در این بین، اشکال مختلف آهن توانسته پاسخگوی کاربردهای متنوعی نیز باشد. در ادامه به معرفی اجمالی مقاطع مختلف فولاد میپردازیم.
در سازه های مختلف برای تحمل تنش های حاصل از نیروی برشی و لنگر خمشی از انواع تیرآهن استفاده می شود. انواع تیرآهن در پنج دسته تیرآهن IPE، I7، INP، IPB و تیرآهن لانه زنبوری قابل دسته بندی هستند و در فرآیند تولید همه آن ها از نورد گرم استفاده می شود؛ تنها برخی تفاوت های جزئی در مراحل تولید تیرآهن معمولی و هاش وجود دارد.
ورق خود به ورق اکسین، ورق آلومینیوم رنگی و آجدار، ورق سرد و گرم تقسیم میشود. هرکدام از انواع مختلف این محصول کاربردهای متفاوتی دارند که در سازههای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. به طور کلی از ورق فولادی میتوان هم در ساختمانسازی استفاده کرد و هم در صنایع مختلف مانند نفت و گاز کاربرد دارد.
نبشی و ناودانی دو نوع پرکاربرد و پرطرفدار از انواع پروفیل های فولادی در صنعت ساخت و ساز هستند. این دو پروفیل درکنار شباهت هایی مثل استحکام مناسب، دامنه کاربرد بالاو تنوع در مشخصات فنی، تفاوتهایی با هم دارند. توجه به تفاوت های نبشی و ناودانی به ویژه کاربرد هر یک از آنها، سبب انتخاب بهترین پروفیل خواهد شد. نبشی و ناودانی را بر اساس معیارهای مختلفی می توان مقایسه کرد. از معیارهای ظاهری و جنس پروفیل گرفته تا عواملی مثل دامنه کاربرد و قیمت خرید.
میلگرد محصولی با سطح مقطع دایرهای شکل و توپر است و یکی از معروفترین پروفیلها به حساب میآید. این محصول در بخشهای مختلف ساختمان از جمله فوندانسیون، بتن آرمه و ستونها کاربرد دارد. از نظر شکل ظاهری به دو دسته آجدار و ساده تقسیم شده که نوع ساده سطحی صاف و صیقلی دارد در حالیکه نوع آجدار دارای برآمدگیهایی روی بدنه خود است.
پروفیل مقطع فلزی توخالی به شکلهای مختلف که کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف از جمله ساختمانسازی دارد؛ به طوریکه بزرگترین مشتریان این محصول، ساختمانسازها هستند. سطح مقطع مربع یا مستطیل دو نوع رایج پروفیل هستند که در بازار با نام قوطی نیز شناخته میشوند. به جز شکل سطح مقطع می توان از لحاظ ساختار، کاربرد، ترکیب های شیمیایی، تحمل فشار، ضخامت، میزان انعطاف پذیری، خاصیت کشسانی و… در بین پروفیل و قوطی تفاوت های زیادی را شاهد بود.
در نهایت شمش که از فرآوردههای میانی نورد فولاد محسوب میشود سه نوع عمده دارد. بیلت یا شمشال، بلوم یا شمشه و اسلب یا تختال. تفاوت این سه نوع در ابعاد و شکل سطع مقطع آنهاست. سطح مقطع بیلت کمتر از ۱۵ سانتیمتر ولی بلوم بیشتر از ۱۵ سانتیمتر میباشد. همچنین سطح مقطع بلوم و بیلت مربعی ولی اسلب به شکل مستطیل است. قیمت شمش آهن، براساس کارخانه تولیدی آن در بازار تعیین می شود.